Suy tư, Tản bút

Nước trôi thành dòng chảy mãi

Nước mưa

Sáng tỉnh dậy nghe có thứ gì xanh xao câm nín chồi lên trong lòng, đến khi ra đường mới hiểu là vì sao. Là gió mùa hanh hao và xao xác. Bão về.

Là mùa thu thật rồi sao. Mùa thu ơi!!!

Tôi đã phải dừng ở “mùa thu”, và tiếp tục với “ơi”. Viết giờ đây là những đứt đoạn, đời sống người là những đứt đoạn. Nhưng đâu có sao, vượt lên những đứt đoạn, tiếp tục được những gì đã đứt đoạn mới có thể hoà vào được dòng chảy sâu thẳm của sống.

Một tiếng ơi thật là da diết để gọi mùa thu, mùa thu bắt đầu bởi hoang hoải gió mùa và tiếp diễn cùng cơn mưa rầm rì rỉ rắt như tiếng thầm thì triệu hồi những tâm tư đã qua.

Dòng

Bạn thân mến hỡi, nếu bạn có viết, thi thoảng hãy đọc lại những dòng cũ của bản thân. Đừng ngại thấy những ấu trĩ, ngộ nhận của mình ngày xưa. Miễn cái viết của bạn đủ chân thật, bạn sẽ mừng vui biết bao khi thấy lại con người mình đã từng sống.

Sáng thứ bảy tôi nằm ườn đọc lại những bài cũ trên blog. Tôi là người rất khắt khe trong đánh giá bản thân, chưa bao giờ cho rằng mình đủ tốt, đủ giỏi, đủ xinh đẹp hay đủ bất cứ tiêu chí gì. Ngay cả với những cái viết của mình, bao giờ tôi cũng thấy sống sượng trong lúc viết và chẳng hài lòng chút nào khi đã viết xong – có chăng là hài lòng với nỗ lực hoàn thành chứ không phải câu chữ bản thân bài viết. Nhưng khi thời gian qua đi, những thôi thúc và cảm xúc cũ không còn thường trực, đọc lại tôi mới thấy những viết ấy đã thực sự trọn vẹn với chính nó. Tại bất kì một điểm nào, mặt nước có thể là những xáo động hỗn loạn không ngừng, nhưng khi có khoảng cách để nhìn từ xa, những vật lộn và gắng gồng cũng là sự chân thật tương xứng với những gì “đang là” ở thời điểm ấy – và trong phối cảnh tổng thể: tất cả trôi xuôi như một dòng chảy mềm mại.

Tôi như rơm rớm nước mắt thấy lại mình của mới đây thôi, tưởng giá chi bọn chúng có thành hình thì chúng tôi sẽ oà lên ôm lấy nhau xoa xoa vỗ vỗ nhau rồi cùng nhau nhảy múa hát vang. Chúng chưa bao giờ rời xa tôi – những bản thể cũ ấy. Nhưng hiếm khi chúng được cất tiếng, và tôi chỉ trực diện gặp lại được chúng qua những dòng viết cũ.

Rung động hơn nữa, tôi thấy mình đã đi xa được biết bao so với tôi mới đây thôi, dẫu rằng chẳng nhiều thành tựu (hay chính đây cũng là một thành tựu). Tôi đã thấm mình sâu hơn vào dòng chảy của sống, và trôi xa một đoạn dài khỏi những vẩn đục và chật vật cũ.

dòng chảy 1
Pablo Saborio, Beyond language poetry: Streams of consciousness (2013-14)

Nước mắt

Ngày xưa tôi có nhiều nước mắt, cũng coi như một kẻ được đặc ân cho những dòng nước mắt, để xót thương cho muôn cảnh đời. Tôi hay đùa với các bạn là tuyến lệ của mình có vấn đề: đầu chưa kịp nghĩ nước mắt đã chực rơi – nỗi đồng cảm luôn đi trước nhận thức.

Đã có những ngày tháng tôi khóc triền miên đến mức thấy nóng ran cả hai mắt, sợ hãi nhận ra tương truyền “những bà mẹ anh hùng khóc mù mắt chờ con” có khi là có thật. Bây giờ thì không còn nhiều nước mắt như thế. Đôi lúc muộn phiền còn phải tự vỗ về mình, hỏi han mình rồi dỗ mình khóc ra cho nhẹ bớt. Nhưng cũng được hai hàng nước mắt là hết. Bù lại, tôi viết nhiều và luôn viết được. Những dòng viết trở thành những dòng nước mắt của tôi, tiếng reo vui của tôi, lời thở than của tôi. Tôi có thể sống một cuộc đời thinh lặng và an hoà bởi đã gửi gắm mình hết vào những dòng viết.

Nhịp

Tôi đã viết nhiều về những bài học, về sự kỷ luật, tiết chế, tập trung. Bây giờ thì tôi quên hết. Không phải tôi phản bội lại mình. Từ trước đó tôi đã biết: phải kỷ luật để tìm được nhịp, khi tìm được nhịp rồi thì không cần tự kỷ luật nữa vì bản thân nhịp đã là sự đều đặn và liên tục. Những lúc cảm thấy đi chệch ra khỏi lề lối một chút – thực ra vẫn là nằm trong nhịp. Nhịp không phải một đồ thị đều tăm tắp, nhịp là bản chất của sự sống – dung chứa cả những đột biến và tình cờ.

Tôi đã đến gần với nhịp, không cần gò ép mình theo các nguyên tắc một cách khổ sở nữa. Cũng không cảm thấy hỗn loạn trước bể thông tin và bể nghĩa đổ ra trước mắt mình hằng ngày, bỗng dưng hết sợ hãi mình bỏ lỡ điều gì. Có một thứ an định bên trong đã neo đậu cho tâm hồn tôi. Khi đã trôi chảy được bạn sẽ luôn ở đúng nơi mình cần ở, là vậy nhỉ.

Yêu

Có những ngày loanh quanh trong nhà, tôi không kìm được mà la lên “ôi yêu đời quá” hay “ôi yêu mình quá”. Thật thế, thành lời. Cho dù tôi vẫn gặp trục trặc với cuộc đời thường xuyên, vẫn thấy tương lai là điều rất bí ẩn không thể dự liệu, vẫn không bao giờ thấy mình đủ tốt và buồn lòng vì mình ngu dốt yếu kém luôn luôn. Nhưng tình yêu chẳng phải là như thế sao? Không cần lý do, không thể nói đến hợp lý và chính đáng, bởi vì bản thân tình yêu đã là lý lẽ chính đáng nhất rồi.

Khi đã có thể chấp nhận toàn vẹn, tình yêu sẽ đến một cách tự nhiên, không cần cố gắng và không cần đặt mục tiêu.

Sống và chết

Danh từ là những sự chết. Danh từ gắn với tư duy khái niệm, với sự đóng khung và khuôn vào hệ thống của lý trí thẳng thừng. Động từ thì là sự tuôn chảy, liên tục. Động từ gần với tư duy biện chứng, nguyên lý tương liên. Động từ – theo cách đó, mở ra sự sống.

Nhưng sống và chết là gì? Có thứ gì thật chết hay không, có thứ gì hoàn toàn biến mất hay không? Bất cứ cái gì có đó đều là cái sống, cái chết chỉ đơn thuần là sự chuyển hoá. Sống là liên tục còn chết là chia tách và đứt gãy. Chết là một khái niệm được tạo dựng và bồi đắp bằng nỗi sợ hãi của con người, nhưng cũng từ ý niệm này mà bao phản tư và cả một bầu trời suy tưởng của loài người được hình thành. Không có ý niệm về cái chết ám ảnh thì không có thần học, triết học, càng không có đạo đức.

Tôi chờ năm hai mươi bảy tuổi này đã lâu. Tôi dự cảm được trong năm này, tôi – hoặc sẽ chết, hoặc sẽ sống mãi. Đến bây giờ, nói cho đúng hơn: tôi nhận ra mình đã sống đang sống và sẽ sống mãi. Không điều gì có thể giết chết được tôi – tất cả chỉ là quá trình chuyển hoá với các cường độ và mật độ khác nhau.

Thực sống

Mưa nghe nặng hạt hơn. Trời trở lạnh tôi lại thèm ăn đồ cay và béo. Những thói quen và sở thích ngày hè sẽ không còn thoả mãn vào mùa đông. Đấy là nhịp, bạn biết chứ. Cơ thể chúng ta cần tích trữ nhiều năng lượng hơn khi trời lạnh. Năm ngoái hiểu ra điều này nên tôi dừng đặt báo thức các mốc giờ sinh hoạt răm rắp hằng ngày. Tôi là một thực thể siêu nhạy cảm từ trong ra ngoài: thả lỏng để cảm nhận tự nhiên và thuận theo tự nhiên là cách duy nhất tôi có thể thực sống.

Nhưng để đến được sự thuận theo tự nhiên đó tôi phải trải qua một thời kỳ dài trầy trật cố gắng kiên nhẫn và tuân theo kỷ luật. Và ngược lại, nếu đã thực sự vào nhịp, đời bạn sẽ tự động đi vào khuôn khổ. Cuộc đời oái oăm là vậy, những thứ đối lập cứ phải dính chặt lấy nhau như vậy, bạn hãy nhớ là thế để bớt đi những hoang mang. Tôi cũng đang ở trong những ngày ngược đời, tâm hồn nhẹ nhõm và tinh thần lên cao hơn bao giờ hết, nhưng thân thể rệu rã và bước vào chu kỳ năng lượng xuống rất thấp. Nhưng có là sao: khả năng dung chứa của sự sống là vô hạn.

Chảy và tĩnh

Mưa mưa mưa lại mưa, mưa nặng hạt như thể nghe được tiếng của giọt. Tôi đã từng viết “em không phải cô gái của văn chương lãng mạn”, hoá ra tôi lại chính là như vậy. Tôi muốn văn chương thứ văn chương có tính dòng chảy, và tôi lãng mạn đến từng cọng cỏ của đời sống. Tôi muốn kéo dài mãi những viết này, vì đời đang trôi còn tôi cũng đang chảy mãi. Nhưng xin đặt một dấu chấm ở đây, xin một phút tĩnh lặng sẻ chia cho những nỗi niềm không bao giờ cất thành tiếng, không bao giờ chảy thành dòng – điều bí mật sau cùng mà kẻ tử đạo nguyện mang theo về cát bụi.